Necati Çavdar'ın "ERYAMAN" ÇÖNKÜ: Mart 2010

Eryaman Hazretleri..

Eryaman köyünde ismini aldığı kişinin, Ermiryaman Hazretlerinin türbesi.

Şimdi Ankara'nın Etimesgut ilçesinin en büyük mahallelerinden olan Eryaman mahallesi haline gelen ve kesme taştan özgün bir minaresi olan Eryaman Köy camii yanında üstü açık yüksekçe bir mezar var.
Buranın Eryaman Hazretleri'ne ait olduğu söyleniyor.
Orjinal Ankara taşından yontulmuşüzerinde hiç bir yazı bulunmayan mezar başlığı hala yerinde olan Türbe-mezar'da "İmiryaman Hazretleri" şeklinde mermer kitabe konmuş.
Zannederim kaynakları okuyan şahsın Osmanlıca'da işaretler olmadığı için aynı harfin "a,i,e"şeklinde okunmasından dolayı baş harfi "i" diye okuduğu için "İmiryaman"diye yazmışlar.
Yada Etimesgut'daki yerleşim yerindeki kardeşi olarak Emir'i Eryaman'dan ayırmak için "İmiryaman"diye okuyup yazmış olabilirler.
Ama ister Eryaman,
İster Emiryaman
İster İmiryaman olsun
Burada yaşayan kişinin adına izfeten bir köyün ve hala mezarı camii kuzeyinde bulunan mezarının varlığıdır.
Eryaman'da ki "Şairinyeri"nde kulübemize gelenler köyle ilgili anlatıklarını dinliyoruz.
Bunlardan bazılarını aktarıp paylaşacağız.
Doğrusunu bilmeyiz.
Bizim kisi aktarma..
Zaten her bilgi illa doğru da değil. Ancak doğrusu ortaya konana kadar geçerli olan şey değil mi?

ERYAMAN HAZRETLERİ KİM?

Köylülere sorduğumuzda "Eryaman Hzaretleri neslinden kimse yok" cevabını alıyoruz.
Şu an var olan aileler çeşitli yerlerden gelip yerleşmiş.
Ankara'nın yakın yerlerinden..
Ayaştan..
Beypazarı Karaşar Köyünden gelenler
Bayburttan gelip burayı yurt edinenler
Hatta Türkistandan gelenler..
Türkistan deyince bahsetmeden geçemeyeceğim.
Çünkü Eryaman Hazretleri'nin de Türkistan'dan Horasan'dan geldiği söyleniyor.
Bu gün tam da türbe karşısında tek katlı bir kerpiç ev var. Yanında da üç katlı binanın alt katında "Öztürk Çay" salonu bulunuyor.
Yani köy kahvesi.
Kerpiç evde 8 köşe kasketiyle dikkat çeken bir amca var. Türkmen Ahmet ağa.
Buna Eryaman Köyünde " Türkmen" diyorlar. Kimi de aileye "Acemler" diyorlar. İran üzerinden geldiklerinden olsa gerek "Acemler" diye aileye at vermiş.
Öztürk çay salonu ismindeki köy kahvesi de bu aileye, "Türkmenlere "ait.
2009 sonbaharında Gimsa Market'in Yunus Emreşubei önünde servis bekliyoruz.
Eryaman köyünde sürekli özellikle şapkası ile dikkatimi çeken yaşlı amcayanımızda oturuyor.
Merhabalaşıp hatır sorunca nerede oturduğumuz dan başlayan tanışmafaslında"Biz de Alacalıyız. Ömerağanın Köyüdenen Ceritlerden.."demez mi.
Benim Alaca'lı olduğumu öğrenen ve kışları sıcak yazları serin olduğu için ölene kadar kerpiç evinde oturma kararındaki Türkmen amca, başladı Türkistan'dan Eryaman köyüne uzanan serüvenlerini anlatmaya:

Biz Türkistandan gelmişiz.
Alaca'nın Ömerağanın köyü olarak bilinen Türkmen Cereitler köyüne yerleşmişiz.
Oradan babamlar buraya göçtüler.
Zamanla yer yurt sahibi olduk.
Kahvenin bulunduğu şu üş katlı binada bizim.
Ama ben kerpiç evi sağlıklı bulduğumdan beteon binaya geçmedim.
Ölene kadarda burada oturacağım..
Yazları çok serin oluyor.
Apartmandaoturan torunlar gelip, "Dede çabuk aç" diye kerpiçevi açtırarak yazın sıcağından benimserin mekana sığınıyorlar..

ERYAMAN; NERDEN GELDİ?

Derler ki Emiryaman Hazretleri ve ailesi Türkitandan - Horasan'dan gelip bu bölgeye yerleşmiş.
Daha doğrusu Ahi Mesut ile Ziir vadisi arasındaki arazi bu aileye verilmiş.
Aile zamanla büyümüş.
Kardeşler araziyi paylaşarak her biri kendi ailesiyle farklı yerlere arazilerinin başına konmuşlar..
Kardeşler

Eryaman; şimdiki yerde kalmış

Ergazi; İstanbul yolu üzerindeki Ergazi köyünün (Eski KKK Muharebe Taburu, şimdi ki Ankara Yarı Açık Cezaevinin) bulunduğu yere yerleşir.

Emir;Etimesgut'ta Sincan yoluna
Elvan; yineo bölgeye
Kızkardeş Lale'ye ise daha verimsiz ve bataklık arazi vereldiğinden Sincan girişindeLale denen mevkiye yerleşmiş.
Zamanla buralar kö,köyler iese şehir içinde kaldığından mahalle haline gelmişler.

Bize göre ise Eryaman ailesi,döneminde Ankara-İstanbul arasındaki ticeret yolunun güvenliği için bölgeye yerleştirilmiş..
Bu aile buranın asayişinden sorumlu tutularak işlemesi için arazi verilmiş.
Aynı zamanda gerek ziir vadizinde gerekse Belören dağı çevresinde yerleşik hırıstiyan ahalinin İslamlaşıp, Türkleşmesi için Horasan kökenli bu aile bölgeye yerleştirilerek güvenlik ve kültürel hizmet alınmış..

MEZAR NEDEN AÇIK ?
Köy sakinleri , Köyün batısında kalan mezarlığa defin yapılıyor.
Mezarlık yetmeyince o bölgede geniş arazi sahibi olan lunapark işletmecisi ve uluslarrası transit taşımacılık yapan GERİMLER firması sahibi İlhan Gerim, yeni mezar alanı bağışlamış.
Fakat camii yanında imamlojmanı olarak kullanılan bina duvarına yaslı bir açık mezar var.
Buraya Eryaman Hazretlerinin türbesi deniyor.
Türk töresinde Türbeler genelde üstü kapalı olur.
Halbuki burasının üstü açık.
Adeta meydanda tek mezar..
Şimdilerde Devlet mahallesidenen yerde oturan Murat amca var
Murat amca, anlatıyor:
Çankırılıyım...
Anam babam öldü.
Öksüz kaldım.
Çobanlık yaptım
Gelip burada da çobanlık yaptım.
Burada bir aileye içgüvey girip evlendim.
Sonra bakkallık yaptım.
Köyün tek bakkalı bendim.
BAĞ - KUR'dan emekli olup, bakkallığı bıraktım..
... ...
Eryaman Köyü'nde üzerinde "İmiryaman Hazretleri" yazan türbeyi rahmetli kayınpederim hayrına kapatmak istedi.
Tam üç kez üstüne çatı yaptı
Çatı üç kez de yıkıldı.
Dendi ki "burada yatan; üstünün kapatılmasını istemiyor. O yüzden çatı çöküyor.
Bırakın açık kalsın.." O yüzden türbenin üstü kapatılmadı..
Köyde bakkalık yapan Murat amca böyle anlatıyor..